Alkomat to praktyczne narzędzie pozwalające szybko sprawdzić poziom alkoholu w wydychanym powietrzu. Stosowany zarówno przez policję, jak i prywatnie przez kierowców, może pomóc w podejmowaniu odpowiedzialnych decyzji. Choć często traktowany jako urządzenie nieomylne, warto mieć świadomość, że także alkomat może się mylić – zwłaszcza jeśli jest niewłaściwie używany, źle przechowywany lub zaniedbany pod względem technicznym. Kiedy więc wynik badania może być niewiarygodny?
Najczęstsze przyczyny błędnych odczytów
Jedną z najczęstszych przyczyn nieprawidłowego działania alkomatu jest brak regularnej kalibracji. Każdy alkomat – niezależnie od jego ceny i klasy – wymaga okresowej kalibracji zgodnie z zaleceniami producenta. Jeśli ten proces zostanie pominięty, urządzenie może wskazywać zafałszowane wyniki, nawet o 0,5 promila.
Duży wpływ na dokładność pomiaru ma także sposób użytkowania. Najczęstszy błąd to wykonanie testu zbyt szybko po spożyciu alkoholu – wówczas alkomat może wykryć resztki alkoholu w jamie ustnej, a nie we krwi. Równie problematyczne są zbyt krótki lub za słaby wydech oraz brak przerw między kolejnymi testami, co może prowadzić do przeciążenia sensora.
Nie można też pominąć kwestii przechowywania urządzenia. Pozostawienie alkomatu w samochodzie na mrozie lub w upale, a także w wilgotnym otoczeniu, może rozregulować jego działanie i zwiększyć ryzyko błędnych pomiarów.
Wpływ zanieczyszczeń i stanów organizmu
Sensor alkomatu jest bardzo wrażliwy na wszelkie zanieczyszczenia – kurz, dym papierosowy czy resztki jedzenia mogą znacznie zakłócić jego działanie. Częstym błędem użytkowników jest dmuchanie do alkomatu zaraz po paleniu papierosa lub korzystaniu z e-papierosa – substancje chemiczne z dymu mogą osadzać się na sensorze, powodując jego uszkodzenie.
Wynik badania alkomatem może być również zafałszowany przez niektóre stany organizmu. Przykładowo osoby chore na cukrzycę, będące na diecie ketogenicznej lub głodujące, wydzielają ketony, które mogą być mylone przez sensor z alkoholem etylowym. To samo dotyczy niektórych leków i produktów zawierających alkohol – np. płynów do płukania ust, syropów czy kosmetyków.
W takich sytuacjach wynik może sugerować obecność alkoholu, mimo że osoba badana faktycznie go nie spożywała. Dlatego ważne jest, aby znać te czynniki i uwzględniać je przy interpretacji wyniku.
Margines błędu – o czym trzeba pamiętać?
Każdy alkomat, niezależnie od klasy, ma określony margines błędu. W przypadku modeli policyjnych wynosi on zwykle około +/- 0,01 mg/l (czyli około 0,02 promila). Oznacza to, że przy wyniku bliskim granicy odpowiedzialności karnej, np. 0,10 mg/l, nie można mieć 100% pewności co do faktycznego stężenia alkoholu.
Niepewność pomiarowa może mieć znaczenie zwłaszcza w sytuacjach granicznych, gdzie decyduje się, czy mamy do czynienia z wykroczeniem czy przestępstwem. Dlatego warto powtórzyć badanie po kilkunastu minutach oraz upewnić się, że zostało ono wykonane prawidłowo.
Warto też zauważyć, że tanie alkomaty osobiste mają zwykle większy margines błędu niż profesjonalne urządzenia używane przez służby mundurowe. Dlatego wynik z domowego testera należy zawsze traktować orientacyjnie.
Jak uniknąć błędów i zwiększyć wiarygodność pomiarów?
Aby mieć pewność co do wyniku pomiaru, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad. Po pierwsze – odczekać co najmniej 20–30 minut po spożyciu alkoholu, jedzeniu czy paleniu papierosów. Tylko wtedy alkomat będzie mierzył alkohol we krwi, a nie jego resztki w jamie ustnej.
Po drugie – należy dbać o regularną kalibrację urządzenia oraz jego czystość. Warto także stosować się do instrukcji producenta dotyczących przechowywania – najlepiej w temperaturze pokojowej, z dala od wilgoci i promieni słonecznych.
Po trzecie – w razie wątpliwości wynik należy powtórzyć po kilku minutach i porównać. Jeśli mimo to pomiar wciąż wydaje się podejrzany, warto skonsultować sprawę z profesjonalistą lub użyć innego urządzenia.
Rzetelność pomiaru zależy od użytkownika
Choć alkomat to wygodne i pomocne narzędzie, nie jest wolny od ograniczeń. Błędy pomiarowe mogą wynikać z przyczyn technicznych, jak zużyty lub zanieczyszczony sensor, brak kalibracji czy złe warunki przechowywania. Często jednak to użytkownik jest odpowiedzialny za niewiarygodny wynik – przez pośpiech, ignorowanie procedur lub brak wiedzy o możliwych czynnikach zakłócających pomiar.
Dlatego warto traktować wynik alkomatu jako istotną wskazówkę, ale zawsze z pewną dozą ostrożności. W sytuacjach wątpliwych najbezpieczniej po prostu zrezygnować z prowadzenia pojazdu – zdrowie i życie są ważniejsze niż pośpiech czy wygoda.
Podsumowując, alkomat może się mylić, ale przestrzegając podstawowych zasad użytkowania, możemy znacząco zwiększyć dokładność pomiarów i uniknąć błędnych interpretacji.
